Καρκίνος των Ωοθηκών: Χειρουργική Αντιμετώπιση και Υποτροπή
Ο δεύτερος πιο συχνός γυναικολογικός καρκίνος που κατατάσσεται με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα είναι ο καρκίνος των ωοθηκών. Η διάγνωση αυτού του καρκίνου συχνά πραγματοποιείται σε προχωρημένα στάδια, γεγονός που συμβάλλει στη μεγάλη θνησιμότητα που παρατηρείται. Η ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής παρέμβασης είναι κρίσιμη για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων.
Η χειρουργική αντιμετώπιση παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος στη θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου των ωοθηκών, με κύριο σκοπό τη μέγιστη κυτταρομείωση, δηλαδή την αφαίρεση του ορατού όγκου. Για αυτό το λόγο, διακρίνονται δύο κύριες στρατηγικές χειρουργικής παρέμβασης: η πρωτογενής κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση και η ενδιάμεση κυτταρομείωση μετά από νεοεπικουρική χημειοθεραπεία. Οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για εξατομικευμένη θεραπεία, που βασίζεται στη γενική κατάσταση της ασθενούς και στις δυνατότητες εξαίρεσης του όγκου. Ο Δρ. Μαρία Καπαρέλου και ο Θάνος Δημόπουλος, από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, επισημαίνουν ότι η συνεργασία διαφόρων ειδικών για την αξιολόγηση της ασθενούς είναι κρίσιμη για την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής στρατηγικής.
Στρατηγικές Χειρουργικής Παρέμβασης
Η μελέτη φάσης 3 TRUST, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα κατά την εκδήλωση ASCO 2025 από τον Dr. Sven Mahner, συγκρίνει τις δύο αυτές στρατηγικές σε γυναίκες με προχωρημένο, αλλά χειρουργικά εξαιρέσιμο, καρκίνο των ωοθηκών (στάδιο IIIB–IVB). Ο σχεδιασμός της μελέτης περιλάμβανε δύο ομάδες: η μία υποβλήθηκε σε πρωτογενή κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση (PCS) πριν από τη χημειοθεραπεία, ενώ η άλλη ακολούθησε νεοεπικουρική χημειοθεραπεία με επακόλουθη ενδιάμεση κυτταρομείωση (NACT+ICS). Τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης περιλάμβαναν την επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου (PFS) καθώς και τη συνολική επιβίωση (OS).
Αναφορικά με την επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου, σε κέντρα με υψηλή χειρουργική εμπειρία, η πρωτογενής κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση οδήγησε σε σημαντικά μεγαλύτερη επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου, φτάνοντας τους 22,2 μήνες σε σύγκριση με 19,7 μήνες στην ομάδα των ασθενών που υποβλήθηκαν σε νεοεπικουρική χημειοθεραπεία. Όσον αφορά τη συνολική επιβίωση, οι αριθμητικές διαφορές ήταν υπέρ της πρωτογενούς κυτταρομειωτικής χειρουργικής, ωστόσο δεν ήταν στατιστικά σημαντικές, με τις ομάδες να παρουσιάζουν 54,3 μήνες και 48,3 μήνες αντίστοιχα.
Σε εξειδικευμένα κέντρα, η πρωτογενής χειρουργική επέμβαση αποδεικνύεται αξιόπιστη, τουλάχιστον από άποψη επιβίωσης χωρίς εξέλιξη νόσου, ενώ οι συγκρίσεις σχετικά με τη διάρκεια ζωής δεν έδειξαν στατιστική υπεροχή. Η νεοεπικουρική χημειοθεραπεία με επακόλουθη ενδιάμεση κυτταρομείωση αναγνωρίζεται ως θεμιτή επιλογή, κυρίως για ασθενείς οι οποίοι διατρέχουν υψηλό χειρουργικό κίνδυνο ή δεν αναμένονται να επιτύχουν πλήρη εκτομή. Η πρόσβαση σε πλήρη εκτομή αποδεικνύεται ως σημαντικός παράγοντας πρόγνωσης για καλύτερη έκβαση, ανεξαρτήτως στρατηγικής θεραπείας.
Θεραπευτικές Στρατηγικές και Αποφάσεις
Η φάσης 3 μελέτη TRUST επιβεβαιώνει ότι, για ασθενείς με χειρουργικά προσπελάσιμο προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών, η πρωτογενής κυτταρομειωτική χειρουργική προσφέρει ένα μετρήσιμο πλεονέκτημα στην επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου, με περίπου 2,5 μήνες επιπλέον σε σύγκριση με τη στρατηγική της χημειοθεραπείας πριν τη χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, οι διαφορές στη συνολική επιβίωση δεν είναι σημαντικές.
Αυτό συνεπάγεται ότι, αν και η πρωτογενής κυτταρομειωτική χειρουργική μπορεί να καθυστερήσει την υποτροπή, δεν παρατείνει αναμφισβήτητα τη συνολική επιβίωση. Η τελική απόφαση για τη θεραπεία θα πρέπει να ληφθεί με βάση τόσο τα κλινικά δεδομένα όσο και τις ιδιαίτερες συνθήκες της ασθενούς, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής εμπειρίας του ιατρικού κέντρου, της πιθανότητας επίτευξης πλήρους εκτομής και της γενικής κατάστασης της ασθενούς. Σε περιπτώσεις με υψηλό χειρουργικό κίνδυνο, η χημειοθεραπεία πριν τη χειρουργική επέμβαση παραμένει μια αξιόπιστη στρατηγική. Όμως, στην ιδανική περίπτωση και με άρτια εκπαιδευμένες ομάδες, η πρωτογενής κυτταρομειωτική χειρουργική συνεχίζει να αποτελεί την καλύτερη επιλογή για τη βελτίωση της επιβίωσης χωρίς εξέλιξη νόσου.
