Λιποπρωτεΐνη (α): Ποιοι και γιατί πρέπει να κάνουν την εξέταση

Η λιποπρωτεΐνη (α), γνωστή και ως Lp(a), είναι ένας σημαντικός δείκτης που σχετίζεται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, αλλά δεν είναι τόσο γνωστός όσο άλλοι δείκτες της χοληστερόλης. Σε αντίθεση με άλλες λιποπρωτεΐνες, η Lp(a) έχει κυρίως γενετικές διαστάσεις και δεν επηρεάζεται σημαντικά από τη διατροφή ή τον τρόπο ζωής. Η παρουσία αυξημένων επιπέδων Lp(a) έχει συνδεθεί με σοβαρά καρδιαγγειακά επεισόδια, όπως καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια, ακόμη και σε άτομα με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης. Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε τη φύση της λιποπρωτεΐνης (α), ποιοι θα πρέπει να υποβληθούν σε εξέταση και ποια βήματα μπορούν να ληφθούν αν διαπιστωθεί αυξημένο επίπεδο.

Η φύση της λιποπρωτεΐνης (α)

Η Lp(a) είναι ένα σωματίδιο που μεταφέρει χοληστερόλη, όμοιο με τη LDL, αλλά είναι συνδεδεμένο με μια επιπλέον πρωτεΐνη, την απολιποπρωτεΐνη (α). Αυτή η δομική διαφορά καθιστά την Lp(a) πιο αθηρογονική, δηλαδή πιο επιρρεπή να προάγει τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες. Τα βασικά χαρακτηριστικά της Lp(a) περιλαμβάνουν:

• Είναι γενετικά κληρονομική και παραμένει σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.
• Δεν περιλαμβάνεται συνήθως σε τυπικές εξετάσεις για το πάνελ λιπιδίων.
• Τα υψηλά επίπεδα της Lp(a) είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο.
• Οι στατίνες ή οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν την μειώνουν αποτελεσματικά.

Η ανησυχία για την αυξημένη λιποπρωτεΐνη (α)

Η Lp(a) μπορεί να επιταχύνει την αθηροσκλήρωση, να αυξήσει τον κίνδυνο πρώιμων καρδιακών επεισοδίων και εγκεφαλικών, να συμβάλει στην ανάπτυξη θρόμβων αίματος και να προκαλέσει ασθένεια της αορτικής βαλβίδας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αυξημένη λιποπρωτεΐνη (α) μπορεί να διπλασιάσει ή και να τριπλασιάσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ανεξάρτητα από τη χοληστερόλη LDL και άλλους παράγοντες.

Ποιοι είναι υποψήφιοι για εξέταση της λιποπρωτεΐνης (α)

Η εξέταση για Lp(a) προτείνεται κυρίως σε άτομα που ανήκουν στις εξής ομάδες:

1. Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας:

• Πρώιμες καρδιακές προσβολές ή εγκεφαλικά επεισόδια (πριν τα 55 έτη στους άνδρες και 65 έτη στις γυναίκες).
• Ανεξήγητα καρδιαγγειακά επεισόδια εντός της οικογένειας.

2. Προσωπικό ιστορικό καρδιοπάθειας:

Εάν έχετε διαγνωστεί με έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο πριν την ηλικία των 55 (άνδρες) ή 65 (γυναίκες).

3. Αυξημένα επίπεδα LDL:

• Αν και λαμβάνετε θεραπεία, τα επίπεδα HDL παραμένουν υψηλά.

4. Επαναλαμβανόμενα καρδιακά επεισόδια:

Αν και ακολουθείτε τις ιατρικές συστάσεις και έχετε επαναλαμβανόμενα καρδιοαγγειακά προβλήματα, η Lp(a) μπορεί να διαδραματίζει ρόλο.

5. Εθνοτική καταγωγή:

Άτομα αφρικανικής ή νοτιοασιατικής καταγωγής ενδέχεται να έχουν υψηλότερα επίπεδα Lp(a).

Πώς γίνεται η μέτρηση της λιποπρωτεΐνης (α)

Η μέτρηση της Lp(a) απαιτεί ειδική εξέταση αίματος που συνήθως εκφράζεται σε nmol/L ή mg/dL. Γενικά, τα επίπεδα άνω των 50-75 nmol/L θεωρούνται αυξημένα και συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Τι πρέπει να κάνετε αν έχετε υψηλή λιποπρωτεΐνη (α)

Παρά την απουσία συγκεκριμένων φαρμάκων για τη μείωση της Lp(a), μπορείτε να ελέγχετε τον συνολικό καρδιαγγειακό σας κίνδυνο μέσω:

• Εντατικής διαχείρισης των επιπέδων LDL.
• Έλεγχου της πίεσης και του σακχάρου.
• Διακοπής του καπνίσματος.
• Τακτικής άσκησης και υγιεινής διατροφής.

Είναι σημαντικό να συζητήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με πιθανές αγωγές όπως αναστολείς PCSK9, ειδικά αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Επίσης, ενημερώστε τους στενούς σας συγγενείς για να εξεταστούν και εκείνοι.

Συχνές ερωτήσεις

Περιλαμβάνεται η λιποπρωτεΐνη (α) στην τυπική εξέταση χοληστερόλης; Όχι, απαιτείται ξεχωριστή παραγγελία για τη μέτρησή της.

Μπορούν να επηρεαστούν τα επίπεδα Lp(a) από τη διατροφή ή την άσκηση; Όχι, η Lp(a) είναι κυρίως γενετικής προέλευσης.

Μπορούν τα παιδιά να εξεταστούν για λιποπρωτεΐνη (α); Ναι, μπορεί να είναι χρήσιμος ο έλεγχος για την πρόληψη μελλοντικών καρδιοαγγειακών κινδύνων.

Υπάρχουν ειδικές θεραπείες για την υψηλή Lp(a); Δεν υπάρχει εγκεκριμένο φάρμακο, αλλά οι καινοτόμες θεραπείες βρίσκονται υπό ανάπτυξη.

Πρέπει να εξεταστεί και η οικογένειά μου αν έχω υψηλή Lp(a); Ναι, είναι σημαντικό, δεδομένου ότι η Lp(a) είναι κληρονομική.

Η γνώση για την λιποπρωτεΐνη (α) μπορεί να είναι καθοριστική για την υγεία σας. Η έγκαιρη διάγνωση και η συνεργασία με το γιατρό σας για την εφαρμογή προληπτικών μέτρων μπορεί να διασφαλίσει τη μακροχρόνια υγεία της καρδιάς σας.